Ik heb twee MOOCS (Massive Open Online Courses) gevolgd bij Coursera. Gemodereerd door het MoMA in New York. Erg leuk om te doen, erg leerzaam ook. Extra, omdat met een aantal medestudenten het contact is voortgezet via een besloten LinkedIngroep die we met elkaar eraan hebben gekoppeld. We wisselen wetenswaardigheden en ontwikkelingen in het eigen land – die ook voor de anderen interessant zijn – uit. Af en toe ondernemen we met elkaar een kunstzinnig project, dat we digitaal verzamelen. Leren kan dus overal!
Tijdens het werken aan de opdrachten heb ik voor mezelf een lijst van ‘bevragende vragen’ samengesteld. Altijd handig om bij de hand te hebben en om tevoorschijn te toveren at the spot wanneer het zo uitkomt. Deze MOOC is als gedachtegang ook de basis geweest onder de opdrachten en werkvormen die ik heb ontwikkeld binnen de webomgeving Kunst op Straat Brabant. Een open format, zodat eigenlijk iedereen er zijn eigen wijze van werken in kan verwerken. Opgenomen in het cultuureducatieprogramma van Museum ’t Oude Slot in Veldhoven.
De vragen zijn onderdeel van een methoden die het Museum of Modern Art, New York in samenwerking met een aantal psychologen heeft ontwikkeld om kritischer te denken door te kijken naar kunstwerken: Visual Thinking Strategies (VTS). Kijken kan haast iedereen, maar het is opvallend hoeveel verschillen er zijn tussen wat de een en wat de ander ziet ook al kijken ze naar hetzelfde. Die verschillen en het bewustzijn daarvan vormen een belangrijk gegeven, want veel van onze dagelijkse handelingen en wijze van communiceren met elkaar zijn gebaseerd op visuele waarnemingen of vinden er hun startpunt in.
Art and Inquiry: Museum Teaching Strategies For Your Classroom
Open eindvragen: didactische vragen: iedereen interpreteert een kunstwerk op zijn eigen manier. Daarbij zijn er geen foute antwoorden. Wie meer ervaringen opdoet met VTS wordt soepeler in het verwoorden en breder in het kijken en het toetsen van de eigen mening aan die van een ander.
- Kadreren: activiteiten die een kernconcept introduceren, of als haakjes dienen om het werk te lezen, of een serie van ervaringen vast te leggen of om reflectie te vergemakkelijken.
- Verdiepen van de beleving: langzaam kijken, bijvoorbeeld door een beeldvanger-viewer te gebruiken, een beeld aan een ander te beschrijven die het niet ziet, een directe respons los te maken of te verbeelden door bijvoorbeeld je voor te stellen je in het kunstwerk te bevinden of zien, voelen en denken om te zetten in een gedicht, waardoor andere (zintuiglijke) waarnemingen invoelbaar worden.
- Verbinden: door de belevingen rondom een kunstwerk te linken naar andere domeinen van leren, maken en ervaren. Door bijvoorbeeld oude iconen te verbinden aan equivalenten van nu, of woordvocabulaire te verbreden of beeld om te zetten in dans geïnspireerd door het narratieve, vorm en compositie van een sculptuur.
Tekenen kan dan bijvoorbeeld dienen om de eigen observatie te scherpen of om tekenvaardigheid op te doen, een essay schrijven om te reflecteren of om een artistieke reactie te geven op het object. Afwegingen maken van inzet helpt om te bepalen waar binnen een activiteit nadruk te leggen om van het geheel een rijke ervaring te krijgen.
Voorbeeldvragen, uiteraard hieruit een keuze te maken:
Mieke van Os 