Maskers zijn er in allerlei vormen, maten, kleuren en van allerlei verschillende materialen. Daarnaast zijn er maskers met allerlei verschillende bedoelingen en/of functies. Maskers kunnen het gezicht geheel of slechts gedeeltelijk bedekken. Jantje huilt, Jantje lacht Wat alle maskers gemeen hebben, is dat ze een relatie hebben met het gezicht. Door een masker op te zetten wordt je ‘iemand anders’. Je kunt je ‘verstoppen’ achter een masker. Er zijn maskers die boze geesten weren, er zijn maskers die je anoniem maken voor je omgeving, er zijn maskers die een puur cosmetische of esthetische functie hebben. Voor het mooie dus!

Volkeren en hun maskers

Maskers worden al heel lang gebruikt en in allerlei culturen. In verschillende culturen wordt aan maskers een grote betekenis gehecht, onder meer op religieus gebied. Veel exotische maskers werden gebruikt bij allerlei rituele activiteiten en sommige zijn honderden jaren oud.

• De Egyptenaren gebruikten maskers om het gezicht van de dode te bewaren. Een masker helpt de overledene in het hiernamaals te eten, zien en ademen. Bekend zijn de gouden maskers van Toetanchamon.
• De Inca’s maakten van het zilver en goud dat in de grond zat maskers en sieraden.
• In Afrika en bij de oorspronkelijke Amerikaanse volken dragen mensen ze om in contact te komen met de goden.
• Ook in Oceanië worden maskers gebruikt om geesten of overleden voorouders op te roepen.
• Bekend zijn ook de maskers van het Japanse no en kabuki theater en de carnavalsmaskers uit Europa, waaronder de Venetiaanse maskers.
• Een oorlogsmasker ziet er heel anders uit dan een feestmasker.

Grieken uitvinders van het theater

Alleen mannen konden acteur (= toneelspeler) worden. Ze speelden alle rollen: óók die van vrouwen. Om alles goed en duidelijk te laten overkomen en zien, gebruikten de toneelspelers maskers. Zo konden de toeschouwers – zelfs die op de achterste rij – goed zien welke rol ze speelden. Het was een soort karikatuur van het personage dat ze speelden. De maskers werden zelfs zo gemaakt dat ze het stemgeluid versterkten, zodat ook iedereen het beter kon horen. Bij het omschakelen van een vrolijke rol naar een verdrietige rol wisselden ze van masker. In Nederland dragen we nog maskers met carnaval.

Cultuur aflezen aan een masker

In bijna iedere cultuur kom je dus maskers tegen én ook iedere cultuur heeft een andere betekenis en functie voor de maskers. Je kunt de achtergrond en betekenis van een masker eigenlijk dus alleen doorgronden als je meer weet van de cultuur, van het leven in een bepaalde tijd en context. Bepaalde vormen en details geven daarvoor aanwijzingen. Maar ook zonder al die kennis is het gewoon leuk om een masker te maken!

 Ga ermee aan de slag!

@Kunstschakel