Revival historieschilderkunst

630579667_1280x720

https://vimeo.com/207786952

De crisis rondom bootvluchtelingen vormt een thema in het werk The Painted Bird in Marres en loopt als een fries over de muren.  Alle kamers en gangen van het statige Maastrichtse herenhuis zijn beschilderd, zo’n 750 vierkante meter in totaal, door negentien kunstenaars. Marie Aly, Cian Yu Bai, Bonno van Doorn, Kim David Bots, Natasja Kensmil, Klaas Kloosterboer, Mirthe Klück, Frank Koolen, Fiona Lutje House, Charlott Markus, Kalle Mattsson, Jan the Pavert, Tanja Ritterbex, Sam Samiee, Charlotte Schleiffert, Derk Thijs, Sarah Verbeek, Helen Verhoeven, Evi Vingerling, Job Wouters én Gijs Frieling.De werken zijn voorzien van bijpassende soundtracks.

Een werk van Gijs Frieling en Marres directeur Valentijn Byvanck geïnspireerd door de gelijknamige roman van Jerzy Kosinski uit 1965. Het site specific werk legt een link naar de dromen en nachtmerries van het oude continent, dat worstelt met een vluchtelingencrisis, xenofobie en scepsis over de Europese Unie.

Steeds meer schilders spreken zich uit over politiek beladen gebeurtenissen. De oude historieschilderkunst is nieuw leven ingeblazen. Een gevoelig genre. Open Casket (2016) van Dana Schutz veroorzaakte grote controverse tijdens de Biënnale in het Whitney Museum. De angel in het debat is de picturale representatie van een politiek beladen geschiedenis. Hoe gaat een schilder om met historisch materiaal? Wanneer is zoiets misplaatst of onrechtmatig?

Historieschilderkunst als hoogste genre

Het historiestuk werd eeuwenlang beschouwd als de meest nobele vorm van schilderkunst, het genre waar het meeste belang aan werd toegedicht. De voorstelling van een gedenkwaardige gebeurtenis zoals een veldslag of een kroning, een mythe of een bijbelverhaal, werd beschouwd als een moeilijk genre, omdat lichaamshoudingen, gebaren en interactie tussen de figuren een verhaal moesten vertellen dat uitdrukking gaf aan eer, godsvrucht, vaderlandsliefde of andere morele waarden. Een geslaagd historiestuk gaf een begeesterende visie op het mensdom. Picasso’s Guernica (1937) kan in die zin als historieschilderkunst worden gezien van recentere datum.

Mediasering politieke life events

Wilhelm Sasnal, Gaddafi 2, 2011 olie op doek, copyright de kunstenaar, courtesy Sadie Coles HQ, Londen

Wilhelm Sasnal, Gaddafi 3, 2011, olie op doek, copyright de kunstenaar, courtesy Sadie Coles HQ, Londen

Geschiedenis is niet wat er gebeurd is.  Geschiedenis is wat de mensen zich herinneren. (Jan Blokker)

 

Schilders als Luc Tuymans, Marlene Dumas en Wilhelm Sasnal kiezen hun politiek beladen motieven uit het onuitputtelijke beeldreservoir van het internet en geven er een nieuwe betekenis aan. De werken van voornoemde kunstenaars vragen  aandacht voor het feit dat de geschiedenis niet is te veranderen, maar wel invloed heeft op het leven nu. Geschiedschrijving staat daarmee in relatie tot mediasering ervan; de vastlegging in historiestukken en anno nu op foto’s en video’s. Geschiedenis die niet is vastgelegd op enigerlei manier is onkenbaar. Het zijn kunstwerken die stil laten staan bij geneigd wordt als niet opportuun afgedaan te worden. Tegelijkertijd vindt er een interpretatie van de gebeurtenis plaats. De kunstwereld ziet er voor een donker persoon anders dan voor een blank persoon. Wie vertelt wiens geschiedenis? Mag de kunstenaar alleen werk maken over dat wat hij of zij zelf aan den lijve heeft meegemaakt? Kan één bepaalde groep de representatie van een historische gebeurtenis of persoon opeisen, als exclusief recht? Ooit voer voor beeldenstormers en boekverbranders.