Boeken Rembrandt

Het boek ‘Een Meesterlijke streek’ lezen alle leerlingen voorafgaand aan les 1. Dit boek wordt dan in les 1 klassikaal besproken. De docent haalt voorkennis op rondom Rembrandt en de Gouden Eeuw en brengt een groepsgesprek op gang. (Zie de toelichting op de ‘methodiek Chambers’, de suggesties voor mogelijke doorvraag vragen en voor de vormgeving van de inventarisatie-flappen). De andere boeken zijn aan de beurt met ingang van les 2. Voorafgaand aan de lessenserie hebben leerlingen ingetekend op een leeskring. Het boek dat bij de eigen leeskring hoort, hebben de betreffende leerlingen bij de start van les 2 gelezen. De docent haalt het gezamenlijke boek dat in les 1 is besproken nog eens terug en nu gaan de leerlingen zich in de lessen 2 t/m 4 aan de hand van werkbladen / opdrachtkaarten (te vinden  onder het tabblad werkbladen) verder verdiepen in de kunstenaar en zijn context binnen de eigen leeskring. Dit resulteert in korte presentaties die een leeskring inbrengt wanneer ze in les 5 het ‘De Grote Rembrandt’ spel spelen; gemaakt en gespeeld naar het voorbeeld van Ganzenbord.

Een meesterlijke streek. Leerling bij de grote schilder Rembrandt, Arne Zuidhoek, HOOFDBOEK ISBN10 9026124058 ISBN13 9789026124051 (71 blz.)

Ton is leerling-schilder van Rembrandt. Hij leert het Deense meisje Ilse kennen. Samen trekken ze op in het Amsterdam van de Gouden Eeuw. Rembrandt is onder de indruk van Ilse. Zij herinnert hem aan zijn overleden vrouw Saskia. Ilse mag zelfs poseren voor het schilderij Het Joodse bruidje van Rembrandt. De jongelui gloort een mooie toekomst. Maar dan gaat het mis. Ilse doodt in een gevecht haar kamerverhuurster. Ze wordt gevangen gezet en terechtgesteld. Rembrandt kan niets meer voor haar doen. Samen met Ton gaat Rembrandt naar het galgenveld waar hij Ilse nog een keer tekent.

Een meesterlijke streek is een rijk geïllustreerd verhaal over leerling-schilder Anthonie van Borssum en Ilse. Beide hebben zij een grote bewondering voor meester Rembrandt, die met zijn meesterlijke streek het licht kan vangen in zijn schilderijen. In het boek verandert Ilse dankzij haar relatie met Ton van een Deense gelukszoeker in Amsterdam tot het gezicht van een van Rembrandts meesterwerken. Ton krijgt dankzij zijn relatie met Ilse een hechtere band met Rembrandt. Eerst is Ton nog een echte leerling en Rembrandt is zijn held. Gaandeweg leert Ton dat Rembrandt ook maar een mens is en machteloos staat tegenover dingen die gebeuren en waar hij niets tegen kan doen. Zoals de dood van Ilse. Naast het thema Rembrandt zijn er meerdere motieven terug te vinden in het boek. De Gouden Eeuw, portretten, de gewone mensen van Amsterdam en het kijken naar de werkelijkheid zijn terugkerende elementen in dit boek.

ARNE ZUIDHOEK – Het binnen dit project centrale boek ‘Een meesterlijke streek‘, van de boekenserie historische helden, is geschreven door de Amsterdamse kunstenaar en publicist Arne Zuidhoek. Hij heeft middels deze avonturenroman getracht  een goed beeld te scheppen over een periode uit onze vaderlandse geschiedenis. Twee thema’s wilde hij centraal stellen: Rembrandt én de Gouden Eeuw. De schrijver heeft zijn boek zoveel mogelijk gebaseerd op waargebeurde feiten. Met het avontuurlijke karakter van de historische helden brengt Zuidhoek vaart in het verhaal. Regelmatig onderbreekt hij zijn schrijf- en kunstactiviteiten met zeereizen en wereldreizen waarover hij ook passioneel schrijft.  Zuidhoek heeft reeds 75 boektitels op zijn conto.

Het mysterie van de nachtwacht, Dick Walda, ISBN  9789026131523 (190 blz.)

De Grote Rembrandt Spel

Dit boek neemt je mee naar het Amsterdam ten tijde van de Gouden Eeuw. Een tijd van grote welvaart. De rijken laten zich graag portretteren door een schilder genaamd Rembrandt van Rijn. Zo ook het schuttersgilde van Amsterdam. Alle thema’s uit het hoofdboek – de Gouden Eeuw, portretten, kijken naar de werkelijkheid en Rembrandt – komen terug in dit boek.

We leren Rembrandt, via zijn knecht Wiggert, kennen als een zeer eigenzinnige en perfectionistische schilder. Rembrandt schildert het leven zoals het is. Hij schildert voornamelijk portretten. Alle hoofdpersonen uit het boek worden door Rembrandt op het doek vastgelegd.

Het mysterie van de Nachtwacht is moeilijker te lezen dan het hoofdboek. Want de zinnen in het boek zijn gemiddeld langer en meer complex. In het hoofdboek staan over het algemeen alledaagse frequente woorden. De onbekende woorden staan daarin uitgelegd. In Het mysterie van de Nachtwacht worden veel meer onbekende woorden gebruikt, waarvan de betekenis uit de context moet worden gehaald. Daarnaast is de tekstlengte van het hoofdboek aanzienlijk korter.

Het meisje van de nachtwacht, Claire Felicie, ISBN 9789025851088 (25 blz.)

Het meisje van De Nachtwacht komt in dit jeugdboek tot leven. Zij komt uit het schilderij om te onderzoeken wie Rembrandt was en waarom hij zo geniaal was. Tijdens haar zoektocht komt ze onder andere terecht in het Rembrandthuis in Amsterdam en het Mauritshuis in Den Haag. Ook ontmoet ze Jan Wolkers die haar veel kan vertellen over Rembrandt. Met name de thema’s portretten en het kijken naar de werkelijkheid, die in het centrale boek voorkomen, komen uitgebreid terug in de uitleg van Jan Wolkers. Ook komt het schilderij Het Joodse bruidje, net als in het hoofdboek, voor in dit boek.

Dit boek is zeer geschikt voor leerlingen die moeite hebben met lezen. Het boek is makkelijker te lezen dan het centrale boek. Het is een dun boek met veel informatie. De tekst wordt aangevuld met informatieve prenten. In tegenstelling tot het hoofdboek bevat het boek geen moeilijke woorden. De schrijfstijl is, net als de tekststructuur, eenvoudig met veel dialoog.

De schilder en het meisje, Margriet de Moor, ISBN 9789023477235 (254 blz.)

Deze vlot te lezen roman vertelt het spannende verhaal over de achttienjarige Elsje Christiaens die in de 17e eeuw publiekelijk wordt gewurgd op de Dam in Amsterdam. Ook is er de failliete rouwende schilder die geen getuige wil zijn van deze executie. Gedurende het verhaal maak je kennis met Elsje uit Denemarken en haar zware, bizarre reis naar Amsterdam. Je achterhaalt waarom ze wordt gewurgd aan de wurgpaal op de Dam. Ook passeren er verschillende bekende schilderijen van de schilder.

Zoals in het centrale boek passeren in dit moeilijker te lezen boek de thema’s zoals Rembrandt, Van Gogh, de Gouden Eeuw, Michelangelo  en nog andere grote kunstenaars.

Rembrandt, Typex, ISBN10 9054924438 ISBN13 9789054924432   (238 blz.)

Typex Rembrandt is een prachtige graphic novel over het leven van Rembrandt van Rijn. In ieder hoofdstuk, dat begint met een schets van de meester zelf, komt een belangrijk personage uit het leven van Rembrandt aan bod. Op die manier schetst de auteur een prachtig en compleet beeld van Rembrandt als bozige, ontevreden, geld verspillende maar ook meelijwekkende schilder. In het boek komen de thema’s de Nachtwacht en de portretkunst als vanzelfsprekend voorbij. Daarnaast geeft het boek, dankzij de prachtige tekeningen, een mooi beeld van Amsterdam in de Gouden Eeuw.

Het boek is ondanks de ondersteunende tekeningen moeilijker te lezen dan het centrale boek. Er komen meer moeilijke woorden in voor. Er is zelfs een stukje tekst in het Italiaans. En de tekststructuur is gecompliceerder. Het verhaal is niet chronologisch.

Het geheime schilderij van Rembrandt, Bert de Meij, ISBN10 9075504829 ISBN13 9789075504828

Rembrandt woont in zijn jonge jaren in Leiden. Daar krijgt hij een opdracht om dé Leidse Nachtwacht te schilderen. Dit moet hét schilderij worden. De jongeling staat dan nog aan het begin van zijn carrière. Zijn goede vriend, schilder Jan Lievens, is nieuwsgierig en vreselijk jaloers op de schilderskwaliteiten van Rembrandt. Hij raakt er zelfs door gefrustreerd.

Deze strip is prachtig getekend met grappige teksten en uitspraken. In 2006 werd deze Graphic Novel uitgedeeld aan leerlingen van het voortgezet onderwijs in Leiden in het kader van het Rembrandtjaar. Door de eenvoudige teksten en duidelijke illustraties valt de uitgave onder de categorie ‘makkelijk te lezen boek’.

Lyrisch van Rembrandt. Twintig nieuwe gedichten naar de oude meester. Rijksmuseum Amsterdam, ISBN 9046800636

Het oeuvre van Rembrandt wordt al vier eeuwen bezongen door kunstenaars, schrijvers en vooral ook dichters. Op verzoek van het Rijksmuseum hebben twintig dichters zich laten inspireren op werken die het Rijksmuseum rijk is. Een ode ter ere van vierhonderd jaar Rembrandt in 2006. In de bundel staan gedicht en beeldend werk broederlijk of gezusterlijk naast elkaar.

De ware Rembrandt?

Zoals de beschrijvingen van de doeken laten zien, is het een feit dat niet alle verhalen zijn ontsloten om  een sluitend Rembrandtbeeld te kunnen presenteren. Ondanks alle microscopische aandacht voor zijn persoon en zijn werk, heeft het mysterie Rembrandt de tijd overleefd. Dat geeft ruimte voor fictie!

In samenwerking met Poetry International en NRC Handelsblad als uitgave bij de tentoonstelling ‘Alle schilderijen van Rembrandt in het Rijksmuseum’, 26 januari -12 februari  2006.

  1. De Staalmeesters;  Jan Baeke: Tempus omnia revelat
  2. Portret van Maria Trip;  H.H. Ter Balkt
  3. Borstbeeld van een man in oosterse kleding; Maria Barnas: Uit een
  4. Portret van Johannes  Wtenbogaert, remonstrants predikant; Bernlef: Handen
  5. Portret van een paar  als oudtestamentische  figuren, genaamd ‘Het Joodse bruidje’; Anneke Brassinga: ‘Ik heb het rood van ’t Joodse Bruidje lief’ (pagina 17)
  6. Jeremia treurend over de verwoesting van Jeruzalem; Tjead Bruinja: Zegt ze
  7. Portret van een vrouw, vermoedelijk Rembrandts vrouw Saskia van Uylenburgh (1621-1642); Anna Enquist: Rembrandt en Saskia
  8. Zelfportret op jeugdige leeftijd; Eva Gerlach
  9. Het korporaalschap van kapitein Frans Banninck Cocq en luitenant  Willem van Tuytenburgh, bekend als de ‘Nachtwacht’; Erik Jan Harmens: Paf (pagina 25)
  10. Portret van Haesje Jacobsdr  van Cleyburg (1586-1651) van de Rotterdamse bierbrouwer Dirk Janz Pesser (1586-1651); Judith Herzberg: Haesje
  11. De stenen brug; Wim Hofman
  12. Tobit en Anna met het bokje: Hester Knibbe: Anna antwoordt op de beschuldiging van Tobit
  13. Zelfportret als apostel Paulus: Rutger Kopland: Zelfportret (pagina 33)
  14. Rutger Kopland; Allegorisch musicerend gezelschap; Erik Menkveld: Het geheime lied van de non
  15.  Jozef vertelt  zijn dromen aan zijn ouders en zijn broers; Bart Moeyaert: Erg eenzaam ook
  16. Rembrandts zoon in monniksdracht, mogelijk voorgesteld als de heilige Franciscus van Assisi; Victor Schifferli: Een vader ziet zijn zoon
  17. De verloochening van Petrus; Albertina  Soepboer: Later
  18. Een oude vrouw, waarschijnlijk Rembrandts moeder, Neeltgen Willemsdr van Zuydtbroeck  ( gest. 1640), vermoedelijk voorgesteld als profetes Anna; Erik Spinoy: Een oude vrouw
  19. Portret van een man, vermoedelijk dr. Ephraïm Bueno  (1599-1665); Hans Tentije: Op vlooyenburg
  20. Stilleven met pauwen; Driek van Wissen: Twee pauwen

Materiaal voor leerlingen: werkbladen leesdossier en opdrachtkaarten spel

Zie ook: lezersgerichte aanpak

Spelregels en spelbord De Grote Rembrandt