Werkbladen

Voor de docent:

Voor het project (havo 3, referentieniveau 2F) worden bibliotheekkisten gereserveerd. De boektitels zijn 2 weken voor de start van het project in huis en zes weken in bruikleen. Van het hoofdboek zijn er net zoveel boeken als er leerlingen in de klas zitten. Twee weken voorafgaand aan de start geeft de docent een toelichting op het project (30’) en vindt er een toedeling plaats van de leerlingen aan de leeskringen. Ook worden de boeken uitgereikt.

Vóór les 1: alle leerlingen lezen het hoofdboek ‘Een meesterlijke streek. Leerling bij de grote schilder Rembrandt’. De boeken worden uitgedeeld met de bij dit boek bijhorende opdracht van het leesdossier. Instructie aan de leerlingen: ze lezen de opdracht van het leesdossier vóórdat ze het boek gaan lezen, zodat ze meteen aantekeningen kunnen maken voor het beantwoorden van de vragen; het leesdossier maken ze individueel thuis. Een Meesterlijke Streek vormt het hoofdboek van het hele project Rembrandt.
Daarnaast worden er leeskringen [6 groepen van x leerlingen , afhankelijk van betreffende klasgrootte] gevormd voor het lezen van de andere boektitels. De leerlingen lezen per leeskringgroep allemaal individueel hetzelfde boek. Ook de opdracht voor het leesdossier bij het boek maken ze individueel thuis. Samen werken de leerlingen per leeskring in de lessen aan een spelopdracht rondom het groepsboek.
Er zijn vijf leesboeken, waaronder twee stripboeken. Eén groep gaat aan de slag met een gedicht. De leeskringen starten na de 1^e les. Iedereen van de leeskring heeft het bijhorende boek dan ook gelezen vóór de 2^e les, dus vóór [ ….datum].
Tijdens de inleiding op het project leest de docent de korte beschrijving van de boeken voor om nieuwsgierigheid op te wekken bij de leerlingen.

De opdrachten voor het leesdossier en de speelkaarten voor het spel zijn twee weken voor de start van het project op de vindplaats van de school gezet. Het project start met als kern een plenaire boekbespreking van het gezamenlijke boek in les 1. In de lessen 2 t/m 4 vormt de kern het groepsgerichte werken in de leeskringen onder coachende begeleiding van de docent. Deze lessen gaan vooraf aan de wederom plenaire vijfde les. Deze laatste les is een blokurenles, waarin de leerlingen het ‘De Grote Rembrandt’ spel spelen. De informatie over Rembrandt en zijn context – zoals de leerlingen die zelf hebben geconstrueerd tijdens de voorgaande lessen – komt dan in een speelse setting bij elkaar. De docent is spelleider.

Ter voorbereiding van de klassikale boekbespreking in les 1:

: http://www.aidanchambers.co.uk/

: doorvraag vragen http://www.onderwijsdatabank.nl/84159

: verhalen

: gedicht

Beschrijving van de lessen in hoofdlijnen

LES 1: plenaire bespreking gezamenlijke boek

Doelen:

Leerlingen lezen teksten over een thema-onderwerp dat wat verder van hen af staat (flexpertise lezen).
Leerlingen kennen de betekenis van de meeste woorden die ze tegenkomen of kunnen deze afleiden uit de context. Leerlingen zoeken de betekenis van voor hem of haar onbekende woorden op (duiden onbekende woorden).
Leerlingen herkennen beeldspraak (letterlijk en figuurlijk taalgebruik) (tekstbegrip).
Leerlingen interpreteren de relatie tussen informatie uit de tekst en meer algemene / zaakvakkennis (met name kunsteducatie, CKV en geschiedenis).
Leerlingen zoeken systematisch informatie.

Kennis – vaardigheden – attitude: samenwerkend groepsgericht

Leerlingen drukken hun leesbeleving uit en delen ervaringen met het boek.
Leerlingen nemen deel aan het groepsgesprek, ook als het onderwerp of boek wat verder van hen af staat.
Leerlingen geven elkaar de ruimte voor meningen en interpretaties die afwijken van die van henzelf.

Introductie: 10 ‘

Inventariseren wie het boek ‘Een meesterlijke streek. Leerling bij de grote schilder Rembrandt ’ hebben gelezen en wie niet.

Kern 40’: proces: klassikaal: docentgeleide gezamenlijke boekbespreking / “democratische discussie”: Een Meesterlijke Streek. De leerlingen verduidelijken de antwoorden voor elkaar door hardop te denken.

Werkvorm les 1 plenaire bespreking gezamenlijke boek ‘Een meesterlijke Streek’ : “Democratische discussie boekbespreking”

Afsluiting 10′

Pols de leerlingen hoe zij het vinden om zo met elkaar over een boek te praten.
Informeer of er nog vragen zijn over de opdracht voor het leesdossier bij dít boek.
Voor volgende week lezen de leerlingen allemaal het eigen leeskringboek. [De groepsindeling is bij de leerlingen bekend en wordt getoond]. De leerlingen werken vervolgens in de lessen (3) aan de spelopdracht binnen de eigen leeskringgroep. De leerlingen lezen hun opdracht voordat ze het leeskringboek gaan lezen.
In de vijfde afsluitende les wordt gezamenlijk het spel De Grote Rembrandt gespeeld met inbreng van informatie op basis van de spelopdracht.
Bij ieder boek hoort daarnaast een speciale leesdossieropdracht waar de leerling individueel thuis aan werkt.

Materiaal leerlingen les 1: [dit boek wordt ook meegenomen in de lessen 2 t/m 5]

Werkblad individueel uit te werken : Leesdossier opdracht Boek Een meesterlijke streek. Arne Zuidhoek
Werkgroepen (alle leeskringen): Opdrachtkaart gezamenlijk boek uit te werken: Speelkaart Paspoortvak Een meesterlijke streek.

================================================================

LES 2- 4: spelvoorbereiding in leeskringen samenhangend met het spelen van het spel in les 5.

Aanvullend op de doelen van les 1:

Leerlingen beschrijven de ontwikkeling van de hoofdpersoon (tekstbegrip).
Leerlingen bepalen in hoeverre de personages en de gebeurtenissen herkenbaar en realistisch zijn (tekstinterpretatie).
Leerlingen wisselen leeservaringen uit met elkaar binnen de (sub)groep.
Leerlingen maken hun eigen gespreksdoel duidelijk en vragen door om met elkaar tot verdieping en een gezamenlijke uitwerking te komen. (Productie spelkaart, samenhang gesprek subgroep)
Leerlingen maken een onderhoudende tekst (beschrijving personage)
Leerlingen maken aantekeningen bij het lezen van het boek en bij de uitwerking die zij maken (logboekje)

Leerlingen leeskring:

Graphic novel, strip hebben extra aandacht voor: beeldspraak, gevoelswaarde, relatie tekst en beeld.
Young Adult hebben extra aandacht voor: personages en spanningselementen.
(Avonturen)roman hebben extra aandacht voor: cultuureducatieve informatie en realistische, geloofwaardige, feitelijke verhaalaspecten.
Gedicht hebben extra aandacht voor: rijmvormen, ritme en vertolking.

Introductie 5′- 25′

Klassikaal. [Activeren van voorkennis over Rembrandt en de Gouden Eeuw als ook over kenmerken van het genre fictie. De eerste keer voorafgaand aan het groepswerk in leeskringen krijgt dit meer tijd. De lessen drie en vier kunnen de leerlingen na ontvangst in het lokaal vlot aan het werk in de leeskringgroepen].

Voor les 1 hebben de leerlingen met elkaar het boek “Een meesterlijke streek” gelezen en tijdens de les gezamenlijk besproken. Voor deze tweede les hebben de leerlingen allemaal één boek gelezen voor hun leeskring.

Opwarmvragen en uitwisseling:

Wat weten de leerlingen inmiddels al over Rembrandt? Wat weten de leerlingen inmiddels al over De Gouden Eeuw? Welke personages die in het leven van Rembrandt een belangrijke rol hebben gespeeld zijn zij tegengekomen in de boeken? Hoe hebben ze met elkaar te maken? Welke gelijkenis zien de leerlingen met het boek Een Meesterlijke Streek? De leerlingen vertellen er wat meer over… [De docent maakt van de reacties een mindmap op het whitebord en legt verbindingen of vraagt naar verbanden. De leerlingen kunnen er een foto van maken met hun mobiel. ]

Korte toelichting bij enkele genres gekoppeld aan de opdrachtkaarten bij het spel. Het spelbord kent paspoortvakken, verhaalvakken, dichtvakken, stripvakken, levenskaartvakken en portretvakken.

Stripvak: wie van de leerlingen leest er wel eens een gagstrip? [Dat is een kort stripje wat bijvoorbeeld in de de krant staat] Wat voor strips lezen de leerlingen? Denk hierbij aan humor, (harde) actie, liefde, een maatschappelijk issue,… In een strip wordt vaak beeldspraak gebruikt zoals “Als een bliksemschicht schoot hij ervandoor ” en “Mijn naam is haas”. De tekst is dan niet letterlijk bedoeld maar figuurlijk. [uitleg over het verschil] Ook worden vaak onomatopeeën gebruikt; dat zijn klanknabootsingen in woord, zoal ‘’Beng” en “Tiktak”. Hebben leerlingen dat wel eens gezien in een strip? De strip-leeskring gaat extra letten op bepaalde eigenaardigheden van strips.
Dichtvak: de gedichten bevatten woorden uit een andere tijdspanne die niet meer worden gebruikt of heel weinig. Taal is een levendig iets. Woorden zijn ‘in’ of ‘uit’, denk anno nu aan de verkiezing van ‘Het woord van het jaar…’. Bepaalde woorden verdwijnen, omdat tradities, gebruiken, gewoonten of objecten verdwijnen. Dergelijke woorden of uitdrukkingen zijn de leerlingen tegengekomen in de boeken en gedichten. Hebben leerlingen daarover vragen? Wie van de leerlingen leest er wel eens gedichten? Wat is de leerlingen daarbij opgevallen? In gedichten wordt vaak gespeeld met taalregels. [Noem een voorbeeld uit het gedicht ‘Paf’]
De opdrachten kennen ook DOE-activiteiten. Zo gaat een groep een tableau vivant maken bij een gedicht. Geef korte uitleg bij de opdrachtkaart gedicht: wat is een tableau vivant? Bronnen: http://bit.ly/2gzCyaC ]
Portretvak: een aantal vragen gaat over het personage. De docent staat met de leerlingen stil bij hoe zij iemands ‘identiteit’ of personage naar voren kunnen halen in een boek, karakterschets en / of tableau vivant. Zelf zijn de leerlingen daar ook mee bezig, want ook tegenwoordig worden er nog veel ‘portretten’ gemaakt: denk anno nu aan selfies,….

Kern: 25′ – 50′: groepsgericht samenwerken. Proces: maken van de spelkaarten

De leerlingen gaan vervolgens in groepen van de leeskring zitten. Aan de hand van hun opdrachtenkaart gaan ze met elkaar aan de slag. Dus met verschillende opdrachten per leeskring. De docent geeft per groep nadere instructie over de opdracht en beantwoordt vragen.

Afsluiting 10′

Kan iedere leerling verder met zijn opdracht en / of leesdossier? De leerlingen werken ook in de lessen 3 en 4 in de leeskringen aan de spelkaarten. Deze zijn klaar aan het einde van les 4 [x datum].