Beeldende /  Culturele vorming en Burgerschapsvorming kunnen (naar mijn idee) veel voor elkaar betekenen. Het burgerschapsperspectief en kunst-cultuurhistorisch perspectief kunnen elkaar verrijken. Vanuit de inhoud, leermiddelen en didactiek zijn samenhangende keuzen te maken.

Ontdekkend en ontwerpend leren

Beeldende Vorming en Burgerschap lenen zich – zeker in de onderbouw waar de examenprogramma’s nog niet zo bepalend zijn voor de invulling van het curriculum – goed voor thematisch en projectmatig onderwijs. Als ook voor activiteiten binnen en buiten de school. Natuurlijk kan ook in deze jaargangen al worden ingestoken op relevante eindtermen. Bovendien kunnen de vormingsgebieden worden verkend middels ontdekkend en ontwerpend leren als wijze van denken en handelen. Genoeg thema’s om deze benadering in te oefenen. Door bijvoorbeeld steevast in de werkvormen een methodiek te hanteren die uitnodigt tot  het zelf (leren) bedenken van een vraag- of probleemstelling, procesmatig te werk te gaan bij het ontwerpen, verbeelden en uitvoeren van een zelfbedacht concept en zelfgemaakt kunstwerk en met elkaar daarop te reflecteren.

Bewustwording, systematisch, doelgericht, iteratief

Diversiteit is binnen beide domeinen een belangrijk uitgangspunt. Evenals gerichtheid op het scherpen van een open geest en het geven van betekenis aan het ongewisse. Pendelen: leren door een respectvolle omgang met subculturen binnen de samenleving en verbreden van de horizon door inpassing van input uit andere culturen. Beeldende Vorming vraagt om een creatieve en onderzoekende houding, om het doen van onderzoek naar het eigen artistiek creatief proces. Dit kan heel goed worden gekoppeld aan de zoektocht naar de eigen identiteit en elementen voor kritisch, actief en tolerant burgerschap. Beide vakgebieden hebben nadrukkelijk het woord vorming in zich. In beide domeinen zijn opvattingen, houdingen en gedragingen kernelementen.  Bij Beeldende vorming worden kennis, vaardigheden en attitudes van de kunstzinnige vakdisciplines (bewust) gebruikt in het  proces van vormgeving en betekenisgeving. Dit kan heel goed worden gerelateerd aan het dagelijks leven en actualiteiten in de samenleving die vallen binnen het domein burgerschap.

Voor het vmbo liggen er ook mooie raakvlakken richting beroepsoriëntatie.  De dimensies bieden daartoe goede kapstokken.  Denk hierbij aan de duo’s ambachtelijk & industrieel, amusement & engagement, autonoom & toegepast, digitaal & analoog, traditie & innovatie, Monodisciplinair-multidisciplinair-interdisciplinair.

‘Eigen-aardigheden’

Veel kunstenaars vonden hun inspiratie in issues die raken aan sociale integratie, bescherming van mensenrechten en denkbeelden over democratie en gelijkheid, voor allen en over de hele wereld. Werk richt zich bijvoorbeeld expliciet op de nationale identiteit en natievorming of juist op wereldburgerschap en globalisering, op aanpassingsgerichtheid en ‘norm-aliteiten’ of op individualisering en kritische meningsvorming, op het versterken van het verantwoordelijkheidsgevoel voor de eigen omgeving of het vergroten van (politieke) participatie. Bij een artistieke beleving is er sprake van een veranderend perspectief. In die zin lenen kunstzinnige werken zich voor bewustwording en bevordering van engagement, empowerment en emancipatie.  Trefwoorden hierin zijn democratie, participatie en identiteit. Denk hierbij aan thematieken als mensenrechten en migratie,  seksuele diversiteit en maatschappelijke verbondenheid, duurzaamheid en milieu, impactvolle historische personen, tradities en erfgoed. Thematieken en domeinen die raken aan het leven en levenskunst en die voeding geven aan mijn benadering. Ondersteunen in het maken, in het denken, in het zijn. 

Leren over en door kunst

Mijn achtergrond in communicatie en preventie krijgt hierbinnen een plek, want communicatie maakt mensen tot mens. Beelden, taal, muziek, spel en beweging zijn dragers om gevoelens en ervaringen uit te drukken en bieden een spiegel hoe je je tot de wereld verhoudt, kunt verhouden en wilt verhouden. Kunst heeft daarbij haar eigen kracht in het toevoegen van betekenis. In een eigenzinnige interactie van woordtaal en beeldtaal.

“…zingeving, identiteit en cohesie…. ja, dat ook , … ja, en vooral ook omdat het plezier brengt”

@kunstschakel.nl